استفاده از واژه جزیره در ایران تداعی کننده بخش‌های جنوبی کشور است در حالی که دریاچه اورمیه دارای 102 جزیره کوچک و بزرگ است که این جزایر به دلیل کنترل و حفاظت مداوم از حدود 30 سال پیش ارزش‌های طبیعی خود را تا حد زیادی حفظ کرده‌اند و زیستگاه مناسب انواع جانوران را تشکیل داده اند. مهم‌ترین جزایر دریاچه اورمیه عبارت‌اند از: کبودان (قیون داغی)، اسپیر، اشک، اسلامی (شاهی)، آرزو، آذر، ناهید، مهر، تخت و بردین. دریاچه طشک و بختگان نیز جزایر متعددی دارند، که مهم‌ترین آن جزیره نرگس در دریاچه طشک است.
خلیج فارس جزیره‌های بسیاری از نوع مسکونی و غیر مسکونی دارد که از نظر زیست محیطی دارای اهمیت ویژه‌ای هستند زیرا یک اکوسیستم جزیره‌ای در اثر جدا افتادن از سایر مناطق خشکی در طول سالیان متمادی به تکامل رسیده است.
بونه، قبر، ناخدا و دارا
این جزایر سه گانه در دهانه خورموسی از انباشت رسوبات تشکیل شده و فاقد سکنه دائمی هستند این جزایر محل تخمگذاری پرستوهای دریایی بوده و پهنه جزر و مد وسیعی دارند.
خارکو 
در شمال غربی بوشهر و جنوب شرقی گناوه قرار دارد که بزرگ‌ترین توده مرجانی ایران در اطراف آن است. زیستگاه مناسب برای آهو و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد.
خارک
در جنوب جزیره خارکو بزرگترین پایانه نفتی ایران به عنوان پایانه صادراتی نقت و مواد نفتی بر روی جزیره خارک بنا شده است. این جزیره کاملا صنعتی است اما در اطراف آن توده آبسنگ‌های مرجانی وجود دارد و جمعیت آهو در آن قابل ملاحظه است.
عباسک
این جزیره به عنوان یک پهنه گلی داخل خلیج بوشهر واقع شده و به علت بافت زمین و جنس خاکش لم یزرع است.
فارسی
این جزیره در شمال جزیره عربی و جنوب بوشهر با فاصله زیاد از ساحل قرار گرفته است.
جبرین، نخیلووام‌الکرم
این جزایر در جنوب شهر بُردِخون و شرق بندر دیر در نزدیکی ساحل قرار دارند. این جزایر در واقع پهنه گلی وسیعی هستند که توسط آب کم عمقی از سواحل جدا شده‌اند.
لاوان
 جزیره نسبتاً بزرگی است که در جنوب بندر مقام در فاصله‌ای نه چندان دور از ساحل قرار دارد به طوری که به راحتی از ساحل قابل رؤیت است. این جزیره مسکونی دارای چند روستا است و بلندترین نقطه آن 70 متر ارتفاع دارد.
جزیره شیدور
جزیره شیدور یا شتور در شرق لاوان غیر مسکونی و تحت حفاظت ساطمان محیط زیست است.
جزیره هندورابی
این جزیره مسکونی با چندین روستا و اسکله کوچک در جنوب شرقی لاوان و غرب کیش قرار گرفته است. بلندترین نقطه آن حدود 30 متر ارتفاع دارد و اطراف آن توده‌های مرجانی مشاهده می‌شود.
کیش
جزیره‌ای توریستی و منطقه آزاد تجاری با پیشینه تاریخی طولانی، در جنوب بندر چارک است که تراکم فعالیت‌های صنعتی و تجاری بر روی آن تقریباً بیش از جزایر دیگر است. در این جزیره سال‌ها قبل تعدادی آهو رها سازی شده که اکنون جمعیت قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده‌اند.
فارور (فرور بزرگ)
فارور یک جزیره غیر مسکونی و در اختیار سازمان محیط زیست است. این گنبد نمکی بزرگ در جنوب شرقی کیش و در جنوب بتدر لنگه قرار دارد. مرفتع ترین نقطه آن 150 متر ارتفاع دارد و از سواحل صخره‌ای برخورددار است. این جزیره به علت داشتن مارهای زیاد به مارور نیز شهرت دارد. در جنوب آن جزیره فارور کوچک (بنی فارور) قرار داد.
سیری
جزیره‌ای مسکونی در جنوب جزیره فارور شرق جزیره ابوموسی با تأسیسات نظامی و فروداه و انبارهای نفتی با دو حلقه چاه بزرگ آب شیرین است.
ابوموسی
در اطراف این جزیره مرجانی وجود دارد و بلندترین نقطه ا” 34 متر است و تأسیسات و پادگان ةای نظامی در آن واقع شده.
تنب بزرگ
این جزیره در شمال جزیره ابوموس جنوب شرقی بندر لنگه و جنوب قشم واقع است سکنه بومی ایرانی دارد و توده‌های مرجانی اطراف آن دیده می‌شود. مارهای سمی و کوچک در این جزیره به وفور وجود دادر.
تنب کوچک
در شرق جزیره نتب بزرگ قرار دارد غیر مسکونی و بسیار کوچک است در اطراف این جزیره نیز توده های مرجانی دیده می‌شود
قشم
وسع ترین و در عین حال زیباترین پهنه خشکی میان آب کشور است . این جزیره داخل تنگه هرمز قرار گرفته و تنگه خوران را در شمال خود به وجو آورده است. این جزیره نیز مانند کیش توریستی و منطقه آزاد تجاری است. جزیره قشم از چندین بندر تجاری و اسکله های متعددی برخوردار است که بر اهمیت تجاری آن افزوده است.
هنگام
در جنوب جزیره قشم و در فاصله اندگی از آن جزیره هنگام واقع شده است. چند روستا و شهر در آن وجود دارد. این جزیره کاملا بر تنگه هرمز تسلط دارد
لارک
این جزیره در داخل تنگه هرمز و جنور قشم با دو روستا و سکنه بومی واقع شده است و در اطراف‌ آن آبسنگ‌های مرجانی دیده می‌شود.
هرمز
شرقی‌ترین جزیره ایران در شمال شرقی قشم و در جنوب بندر عباس واقع شده است. دارای جمعیت مسکونی قابل توجهی است. این جزیره یک گنبد نمحکی با ارتفاع حداکثر 18 متر است که به طور عمده سواحل صخره‌ای دارد. گذشته از این جزایر کوچک و بزرگ بسیاری از پیکره نجد ایران در خلیج فارس قرار گرفته‌اند.

تعداد دریاچه‌های ایران به دلیل وضعیت خاص تکتونیک آن تقریباً زیاد است. برخی از آنها دائمی و بعضی از آنها در بیش‌تر روزهای سال خشک و بی‌آب هستند. از دریاچه‌های مهم دائمی می‌توان به خزر، ارومیه، بختگان، جازموریان، پریشان، مهارلو، زیریوار و هامون اشاره کرد
خزر(مازندران)
دریاچه خزر مهم ترین محیط دریاچه‌ای دنیاست به همین دلیل آن را دریا می‌نامند. طول و عرض خزر به ترتیب 1204 و 204 کیلومتر و مساحت آن 436000 کیلومتر مربع است. سطح خزر در حدود 28 متر از سطح آب‌های آزاد پایین‌تر و عمق متوسط آن در حدود 180 متر برآورد شده است. سه بخش شمالی، جنوبی و میانی که عمق و بستر متفاوتی از یکدیگر دارند بر اثر برجستگی زیر‌ابی در امتداد ارتفاعات قفقاز به وجود آمده‌اند.
نمک‌های محلول در آب دریای خزر با آب اقیانوس‌ها متفاوت است. در حاشیه شرقی خزر میانی کولاب قره بغاز قرار دارد که با ویژگی‌های خاص خود بر عجایب طبیعی بزرگ‌ترین دریاچه افزوده است. این کولاب به صحرای گرم و خشک ترکمنستان مشرف است
ارومیه
دریاچه اورمیه بزرگ‌ترین و شورترین دریاچه دائمی داخل ایران است که با نام‌های چی‌چست و کبودان نیز شهرت داشته است. مساحت تقریبی آن 6000 کیلومتر مربع، طول آن 135 تا 150 کیلومتر و عرض آن از 15 تا 50 کیلومتر متغیر است با عمق متوسط 6 متر.میزان شوری این دریاچه در تمام نقاط و در تمام زمان یکسان نیست. حدالکثر میزان املاح آن در هنگام پر‌آبی 220 گرم در لیتر و در تابستان 280 گرم در لیتر افزایش می‌یابد. به رغم تصور رایج، با وجود شوری زیاد موجودات زنده بسیاری چه به صورت مهاجر و چه بومی در این دریاچه زیست می‌کنند. در سواحل باتلاقی دریاچه اورمیه، لجنی متعفن وجود دارد که به صورت خمیر سیاه رنگ دیده می‌شود و روی آن قشر سفید رنگی از املاح اکسید نشده وجود دارد قشر اخیر در نتیجه تبخیر آب دریاچه به وجود آمده است. لجن سیاه رنگ که خواص درمانی دارد دارای ترکیبات گوگردی و به ویژه سولفید گوگرد است.
دریاچه نمک
این دریاچه با نام‌های مختلفی مانند دریاچه نمک کاشان، دریاچه نمک قم، دریاچه قم، دریاچه آران و دریاچه مسیله نیز نامیده شده است از شمال به دشت ورامین و سیاه کوه و از جنوب به کوه‌های جنوب قم محدود می‌شود. طول و عرض آن به ترتیب 80 و30 کیلومتر و مساحت تقریبی‌ آن 2400 کیلومتر مربع است. میزان شوری بسیار بالای این دریاچه به دلیل وجود لایه‌های نمک در زمین‌های اطراف و املاح زیادی است که به وسیله رودخانه‌ها وارد آن می‌شود، که در تابستان به دلیل تبخیر زیاد لایه‌های نمک روی آن به وجود می‌آید
حوض سلطان. این دریاچه فرورفتگی نامتقارنی به مساحت تقریبی 330 کیلومتر مربع را در شمال شهرستان قم و شال غربی دریاچه نمک تشیکل می‌دهد. در واقع دریاچه حوض سلطان یا دریاچه شاهی از دو چاله جدا از هم به نام‌های حوض سلطان و حوض مره تشکیل شده است.
گاوخونی. گودال گاو خونی (گاوخانه، گاوخوانی) که به باتلاق نیز شهرت دارد در جنوب شرق اصفهان واقع شده و از آب زاینده رود تغذیه می‌کند.
بختگان.  دیاچه بختگان به صورت فرورفتگی بلند و کشیده ای به طول تقریبی 100 کیلومتر و 2000 کیلومتر مربع مساحت در غرب شهرستان نی‌ریز در فارس واقع شده و از رود کر و آبراه‌های فصلی سیراب میشود.
دریاچه کوچک طشک با وسعت تقریبی 800 کیلومتر مربع در شمال غربی دریاچه بختگان قرار دارد و با تنگه باریکی در بخش غربی به آن متصل می‌شود و جزیره نرگس از پهنه‌های خشکی درون آن است.
هامون. این دریاچه بزرگ ترین حوزه دریاچه‌ای در شرق ایران است و در دشت سیستان قرار دارد. وسعت آن در حدود 1800 کیلومتر مربع و عمق متوسط آن در فصل پر‌آبی پنج متر است. این دریاچه سه حوضچه اصلی به نام پوزک، صابری و هیرمند را که در موقع کم آبی از هم مجزا و در ایام پر‌آبی به هم متصل می‌شوند در بر می‌گیرد که از رودخانه هیرمند (هلمند) سیراب می‌شوند.
در سالهای اخیر مهم ترین شریان حیاتی هامون یعنی رودخانه هیرمند از سوی افغان‌ها به وسیله سد کجکی قطع شده است و این دریاچه بی‌نظیر به پهنه‌ای خشک تبدیل شده که در نتیجه حیات را در سیستان در معرض خطر قرار داده است
جازموریان
جازموریان در جنوب استان کرمان با مساحت 3300 کیلومتر مربع قرار دارد که از رودخانه‌های هلیل رود با منابع آبی هزار و لاله زار و جبال بارز و رود بمپور تغذیه میکند.
هامون ماشکل
دریاچه کوچکی در مرز ایران و پاکستان که رودهای، ماشکل یا ماشکید و شاخه‌های سیمین و رختک به آن وارد می‌شوند.
مهارلو
این دریاچه در 18 کیلومتری شرق شیراز است. گرچه سیلاب‌های رودخانه و چشمه‌های فارس آب آن را تأمین می‌کنند، ولی بسیار شور است و از نمک آن در صنایع غذایی و پتروشیمی استفاده می‌شود
موز زرد زیلایی
در 180 کیلومتری شمال غرب یاسوج و در ارتفاع 2810 متری سطح دریا با طول 800 متر و عرض متوسط 300 متر و بیش از 35 هکتار وسعت قرار دارد.
گهر
در دامنه جنوبی اشترانکوه دو دیاچه آب شیرین به نام گهربالا و گهرپایین به دلیل زمین لغزه‌هایی به وجود آمده‌اند که مسیر رودخانه قدیمی را مسدود کرده و آب در پشت آن جمع شده است.
بزنگان
این دریاچه در 130 کیلومتری جاده مشهد – سرخس و در جنوب رشته کوههای هزار مسجد با 80 هکتار مساحت و حداکثر عمق آن 12 متر و آب شیرین قرار دارد. آب آن شیرین است و از رودخانه فامور و چند چشمه تأمین می‌شود. مساحت تقریبی ‌آن در حدود 43 کیلومتر مربع است.
از دیگر دریاچه‌ها می‌توان به قوری گل، نئور و شورابیل اشاره کرد ، هم چنین تعدادی از دریاچه های کشور که در نواحی کوهستانی واقع شده‌اند بر اثر فعل و انفعالات زمین شناختی و یا ریزش‌های جوی و وجود جشمه‌های آب در بستری غیر قابل نفوذ پدید آمده‌اند. مانند: قوچ (فیروزکوه)، تاروهویز (دماوند)، خلنو (لالون)، قزقونچال (پلور)، دریوک، سرکجال و خرس چال (گچسر)، لارومنظریه (پلور)، ولشت، حصارچال، گردنگوه و هفت خان (مرزن آباد)، دو خواهرون (کهرود)، ست، عمیش، استخر و بندمراش (طالقان)، اوان (الموت)، کوهرنگ، لاغرک و نازی (فارسان)، شط تمی بزرگ و کوچک و چال کبود (الگودرز)، برم فیروز (سپیدان)، دریاچه کوهستانی سبلان (مشکین شهر) دریاچه زریوار (مریوان)

گذشته از دریای خزر که به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه جهان مورد بررسی قرار گرفت مهم‌ترین دریاهای ایران، خلیج فارس و دریای عمان (دریای پارس یا دریای مکران) هستند. ارتباط دریایی ایران با سایر کشورها از این دریاها انجام می‌گیرد. طول سواحل خلیج فارس و دریای عمان که از طریق تنگه هرمز به یکدیگر متصل می‌شوند 2530 کیلومتر است. این گستره آبی سیمایی کاملا متفاوت با سایر نقاط کشور پدید آورده است. زیرا که در منطقه‌ای گرمسیری واقع شده و ویژگی‌های چنین مناطقی را نمایان می‌سازند.
خلیج فارس حوضچه کشیده‌ای است که بین بلوک عربی و رشته کوة های زاگرس قرار دارد. آب خلیج فارس حاوی نمک فراوان و علت شوری زیاد آن نیز تبخیر شدیدی است که در منطقه حکمفرماست. آب خلیج فارس تقریبا هر قرن یک بار بر اثر چرخه هیدرولوژیکی (آبی) از تنگه هرمز تخلیه می‌شود و به دریای عمان می‌ریزد. در آب‌های خلیج فارس علاوه بر آبزیان متنوع توده‌های مرجانی عظمیمی وجود دارد که حاصل هزاران سال فعالیت و زیست است. مرجان‌ها در واقع یکی از مهم‌ترین جلوه‌های مهم طبیعی خلیج فارس به شمار می‌روند، که بر اثر بی‌توجهی و سودجویی در معرض نابوی و تاراج قرار گرفته‌اند.
جایگاه ویژه جغرافیایی، پیشینه تاریخی و ویژگی‌های خاص سیاسی – اقتصادی خلیج فارس آن را به یکی از مهم‌ترین پهنه‌های آبی جهان تبدیل کرده است

طبیعت و اقلیم متنوع ایران در خود گیاهان و جانوران فراوانی را جای داده است که هم از نظر تعداد و هم از نظر تنوع در مقایسه با سایر نقاط جهان شگفت انگیز است. به عنوان مثال تعداد گونه های پستانداران وحشی ایران با 168 گونه تقریباً با تعداد کل گونه های پستاندار در قاره اروپا برابر است.
همچنین در ایران 8000 گونه گیاهی، 174 گونه ماهی، 20 گونه دوزیست، خزنده و 514 گونه پرنده زیست می کنند. هر کدام از گیاهان و جانوران در منطقه خاصی یافت می شوند که زیستگاه نامیده می شود و محدوده پراکندگی آن ها، جغرافیای زیستی را تشکیل می دهد. از میان این موجودات تعدادی آسیب پذیر، گروهی در خطر انقراض و بخشی در آستانه انقراض قرار دارند. این طبقه بندی بر اساس «فهرست سرخ» اتحادیه جهانی حفاظت انجام شده که معتبرترین نشریه در ارتباط با جانوران و گیاهان وحشی است. از آنجا که بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی ایران، نام های فارسی یکسان و مشخصی ندارند، برای جلوگیری از خطای احتمالی، نام علمی آن ها در پانوشت آورده شده است، که در تمام جهان واحد و یکسان است.

تعداد پستاندارانی که تاکنون در ایران شناسایی شده اند بالغ بر 168 گونه است. این جانوران در 10 راسته و 37 خانواده قرا دارند. راسته جوندگان با 58 گونه قریب 3/1 پستاندارن کشور را به خود اختصاص داده است. بعد از آنها خفاش ها با 40 گونه. گوشت خواران با 29 گونه، حشره خواران با 16 گونه، نهنگ ها با 10 گونه، زوج سمان به 8 گونه، خرگوش ها با3 گونه و فک ها، فردسمان و گاوهای دریای هر کدام با 1 گونه پستانداران ایران را تشکیل داده اند )
تنوع و فراوانی در میان جانوران کشور به حدی است که می توان ایران را مجموعه ای از پستانداران مناطق اروپایی، افریقایی، آسیایی و پستاندارن خاص ایران نامید. برای مثال پستاندارانی از قبیل شوکا، سیاه گوش، اُشگول و حفار مدیترانه که در شمال و شمال غربی ایران پراکنده اند از عناصر اروپایی هستند. رودک عسل خوار، خارپشت بیابانی و خفاش میوه خوار که د رجنوب و جنوب غربی کشور یافت می شوند از عناصر آفریقایی هستند. خرس سیاه، سنجاب بلوچی، خدنگ و حرد هندی که در شرق و جنوب شرقی کشور پراکندگی دارند از عناصر موجود در شبه قاره هستند. و بالاخره پستاندارانی از قبیل گوزن زرد ایرانی، پازن، گور، سنجاب ایرانی، جرد ایرانی، دوپای فیروز و حشره خور شوش نمونه هایی از پستانداران خاص ایران هستند. در بین پستاندارن ایران حشره خود کوتوله دوگرمی و نهنگ آبی با 130 تن به عنوان کوچک ترین و بزرگ ترین پستانداران دنیا وجود دارند

سریع ترین پستاندارن جهان نیز در ایرن زیست می کند، یوزپلنگ که آن را قهرمان دو جهان لقب داده اند. زیرگونه ایرانی یوز جانوری است که برای بقای آن تلاش هایی صورت گرفته است، اما هنوز سرنوشت این جانور در طبیعت کشور چندان روشن نیست. یوزپلنگ با سایر گربه سانان تفاوت دارد. به جای چنگال های تیز و قابل غلاف شدن، ناخن هایی مثل سگ دارد و پاهای بلند و کشیده، طابق لازم را برای دویدن سریع کسب کرده است. ناخن ها نیز قابلیت توقف و یا چرخش ناگهانی را به جانور می دهد. خال های یوزپلنگ، توپر است. گوش های کوچکی دارد از زیر چشمانش خط سیاهی که به خط اشک معروف است به دهان می رسد. بوز برای شکار تا حد امکان به طعمه نزدیک می شود و یک بهراه حمله می کند این شیوه شکار همیشه موفقیت آمیز نیست. یوزپلنگ ایرانی در نقاط بیابانی زندگی می کند. به تازگی 5 زیستگاه مهم شناسایی شه که احتمال حضور یوز در آنها بیش از سایر نقاط است، این مناطق عبارت اند از: پناهگاههای حیات وحش در انجیز و نایبندان، مجموعه حفاظت شده توران، پارک ملی کویر و منطقه حفاظت شده بافق.

دیگر پستانداران مناطق بیابانی ایران، گورخر است. زیرگونه ایرانی این جانور در گذشته به تعداد زیاد در حاشیه کویر مرکزی از طبس تا سمنان، جنوب ورامین، نزدیک قزوین،دشت ها مجاور کلاه قضی و گاوخونی در استان اصفهان، بافت و سیرجان در استان کرمان، نی ریز در فارس، ابرقو و هرات در یزد و مناطق مرزی سرخس وجود داشته است. اما اکنون تعداد بسیار کمی در مجموعه حفاظت شده توران سمنان، بهرم گور در فارس و منطقه مرزی سرخس باقی مانده است.
حس بینایی، شنوایی و بویایی در این جانور بسیار قوی است. برای دوری از خطر انسان ممکن است تا صدها کیلومتر از محل زندگی خود دور شود و به مناطق نیمه کویری و دور از دسترس انسان پناه ببرد. گورخر دشمن طبیعی ندارد اما برای تعقیب و شکار بی رویه به واسطه اعتقاد به خواص درمانی استخوان و گوشتش ذدر معرض نابودی است. گوزن زرد ایرانی نیز از پستانداران منحثرذ به فرد کشور است. تا بیش از 40 سال قبل تصور منی شد این جانور برای همیشه از صحنه گیتی محو ده است. اما در سال 1334 در کنار رودخانه دز و کرخه 8 رأس از ان مشاهده شد. 2 رأس از این جانور در سال 1337 به باغ وحش اُپل در آلمان منتقل شدند و 6 راس دیگر در سال 1342 به دشت ناز ساری در استان مازندران انتقال یافتند. در نتیجه مراقبت های انجام شده تعداد گوزن ها افزایش یافت. اما به دلیل ان که تمام گوزن های موجود از نسل 6 گوزن منتقل شده به دشت ناز نسل این جانوران باید تعدادی گوزن از مناطق طبیعی زنده گیری شود تا در کنار گوزن ها پرورش یافته به طرق غیرطبیعی به تولیدمثل بپردازد. شاخ گوزن زرد در پایان هر سال از اوایل اسفند به بعد می افتد و شاخ جدید بلافاصه رشد می کند و در تابستان تکمی می شود.
هر یک از پستانداران در محدوده های طبیعی مشخصی زندگی می کنند که به آن نوع خاک، آب و هوا، میزان بارندگی، میزان نور، غذا و مناسبات بین آنهاست که باعث ایجاد شرایطی مناسب برای زنذدگی این جانورا می شود. بعضی از پستاندارن رژیم غذایی خاصی دارند و فقط در زیستگاهی که نوع غذا یافت می شود زندگی می کنند مثل سنجاب ایرانی که غذای اصلی اش دانه بلوط است، در زیستگاهی که ا زغذاهای متنوع گیاهیذو جانوری استفاده می کند در اکثر زیستگاههای کشور مشاهده می شود.
در ایران به علت وجود شرایط مختلف طبیعی، زیستگاههای متنوعی برای زندگی گونه ای مختلف پستانداران وجود دارد که هنوز تقسیم بندی و مرزبندی مشخصی در مورد آنها انجام گرفته اس. از آن جایی که آگاهی از زیستگاه جانوران می توانند کمک شایانی به شناسایی آنها کند با در نظر گرفتن مرزبندی انجام شده در مورد پوشش گیاهی، زیستگاههای مهم پستانداران ایران به هفت گروه شامل زیستگاه خزری، کوهستانی جنگل های بلوط زاگرس، بیشه زارها و جنگل های گرمسیری خوزستان، بیابانی، استپی و بلوچی تقسیم شده اند.
وضعیت زیستی و حمایتی پستانداران: شیر ایرانی و ببر مازندرانی بر اساس مطالعات متعدد انجام شده در دهه 1350 در ایران منقرض شده تلقی می شوند. مشاهده ببر مازندارن را باید به فراموشی سپرد چرا که دیگر در کره زمین زیست نمی کند اما این خوشحالی وجود دارد که شیر ایرانی در جنگل های گیر ر هندوستان یافت می شود. پیش از انقلاب اسلامی تلاش هایی برای برگرداندند این شیر به زادگاه اصلی خود در خوزستان و فارس که زمانی پوشیده از جنگل و طعمه های فراوان این جانور بود، انجام شد اما امروزه این پروژه از خاطره ها محو شده است. غیر از دو گونه منقرض شده فوق بسیاری از پستاندارن ایران در ضعیت نامطلوب زیستی به سر می برند. فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت 16 گونه پستاندار را اسیب پذیر اعلام کرده است: یوزپلنگ آسیایی، پازن، گاو دریایی یا دوگونگ، خفاش سندی، گورخر، شنگ یا سگ آبی، سنجابک دم موشی، خفاش بکشتاین، خفاش انگشت دراز، خفاش حنایی، قوچ و میش، فک دریایی خزر، خفاش نعل اسبی مدیترانه ایؤ خفاش نعل اسبی کوچک، خفاش نعل اسبی مِِهِلی و خرس سیاه.
ب اساس این طبقه بندی حشره خور شوش، گوزن زرد ایرانی، سنجابک دم موشی ایرانی، جرد زارودنی و ول کرمانی- سه گونه اخیر از راسته جوندگان هستند و پلنگ ایرانی در خطر انقارض تلقی می شوند.
گونه های در آستانه انقراض- علاوه بر یوز ایرانی و خرس سیاه بلوچتان که در واقع زیرگونه هستند عبارت اند از: شیر ایرانی- همان طور که گفته شد اکنون در هندوستان زیست می کند- حفار ایرانی (IUCN,2000).
بر اساس قوانی ملی پستاندادران حمایت شده که در واقع برای شکار آنها مجوز ویژه اخذ شود عبارت اند از: گوزن زرد ایرانی، ببر، بر اساس عرف بین المللی باید حداقل 50 سال از آخرین مشاهده جانوری که گمان می رود منقرض شده بگذرد به همین دلیل ببر در قوانین داخلی به عنوان جانور حمایت شده ذکر شده است- یوزپلنگ، خرس سیاه، گورخر، جبیر آهو، شوکا، مرال، شاه روباه، سیاه گوش، کاراکال، گربه شنی، گربه پالاس، فک، دلفین، انواع نهنگ ها و انوع خفاش ها.